|
Frįsögn Abba Eban af atburšum į žingi
Sameinušu žjóšanna ķ nóvember 1947
(Śr bókinni Personal Witness)
Žegar
allsherjaržingiš kom saman 27. nóvember voru menn yfirspenntir. Žaš
var ęrin įstęša til aš ętla, aš ef atkvęšagreišslan fęri fram
žann dag, žį myndi ekki nįst meirihluti meš 2/3 hlutum eins og
naušsynlegt var. Daginn įšur virtust lķkurnar vera okkur ķ hag, en
nįkvęmlega į žvķ augnabliki hafši franski fulltrśinn, Alexandre
Parodi, óskaš eftir fundarhléi. Žaš leit allt śt fyrir aš viš
hefšum oršiš fyrir įfalli. Eina von okkar, var aš fresta mįlinu og
į mešan mundum viš reyna aš styrkja okkar rašir. Ég snéri mér
til nokkurra af fulltrśunum frį Latnesku-Amerķku og lét ķ ljósi
žį von, aš žeir mundu halda langar mįlžófsręšur. Ég bar žessa
ósk, sérstaklega fram viš Rodriguez Fabregat prófessor, sem var
įkafur fylgismašur Sķonista og mešlimur ķ Palestķnunefndinni. Ég
sagši viš hann: "Prófessor, helduršu aš žś gętir haldiš
mįlžófsręšu į morgun, ķ svona klukkutķma?" Hann svaraši:
"Fyrir mér, žį er klukkutķma löng ręša ekki mįlžóf,
heldur stutt athugasemd."
Žegar ręšumenn og
įheyrendur žeirra voru oršnir uppgefnir, jók forseti
allsherjaržingsins, Aranha ambassador frį Brasilķu į vonir okkar.
Hann sagši upp śr žurru, aš morgundagurinn vęri bandarķskur
frķdagur, žakkargjöršardagurinn. Hann spurši, hvort žaš vęri
virkilega sęmandi, aš lįta bandarķska starfslišiš vinna, žegar
viš gętum aušveldlega komiš aftur saman hinn 29. nóvember til aš
greiša atkvęši. Įšur en nokkur nįši aš hreyfa mótmęlum, hafši
hann frestaš allsherjaržinginu. Aranha var fljótasti mašur meš
fundarhamar, sem ég hef nokkurn tķma séš.
Žegar sendinefnd okkar kom
saman aš morgni hins 29. nóvember, žį vissum viš aš žaš sem fram
fęri žennan dag, mundi hafa śrslitaįhrif. Nś var ekki möguleiki į
frekari seinkun. Viš vęntum žess, en gįtum samt ekki trśaš žvķ
fyllilega, aš hinar miklu fortölur af okkar hįlfu og af hįlfu
Hvķtahśssins, hefšu fęrt okkur horfur į meirihluta. Žaš var samt
ein hętta enn, vegna fundarskapa. Kjörin hafši veriš žriggja manna
framsögunefnd, til žess aš kynna skżrslu Palestķnunefndarinnar
fyrir allsherjaržinginu. Hér var sś hętta į feršum, aš žeir
mundu skżra allsherjaržinginu frį žvķ, aš enn vęri möguleiki į "lausn
sem fęli ķ sér sęttir"
milli Araba og Gyšinga. Žetta mundi aš sjįlfsögšu ašeins vera
tęki til aš leiša afvega, žį sem voru hlynntir skiptingu landsins.
Formašur framsögunefndarinnar var Thor Tors ambassador Ķslands, en
Ķsland var minnsta rķkiš ķ Sameinušu žjóšunum, meš 175 žśsund
ķbśa į žeim tķma. Žennan dag, žį fór ég fyrr į fętur en
venjulega og lagši leiš mķna į hótel nišri ķ mišborginni til aš
hitta Thor Thors. Markmiš mitt, var aš fį hann til aš skżra
allsherjaržinginu frį žvķ, aš ekkert gęti unnist meš žvķ aš
fresta mįlinu. Aš žaš vęru engar lķkur į samkomulagi milli Araba
og Gyšinga og allsherjaržingiš yrši žvķ aš taka įkvöršun.
Žetta var sérkennilegt
stefnumót. Žegar ég kom inn ķ ķbśš ķslenska sendiherrans, sagši
ég: "Gangur sögunnar er įkaflega sérkennilegur. Hér er žitt
land, Ķsland, minnsta žjóšin ķ hinu alžjóšlega samfélagi, fęr
um aš hafa śrslitaįhrif į žaš, hvort Gyšingažjóšin fęr
sjįlfstęši eša ekki. Meš minnstu mistökum ķ ręšu žinni eša
riti, žį gętir žś śtskśfaš Gyšingažjóšinni og bundiš enda
į, ― hugsanlega um alla
framtķš ― aš kęrustu vonir hennar og draumar
yršu aš veruleika."
Thor Thors, lķkt og megniš
af samlöndum hans, var afar trśašur mašur. Hann endurtók hvaš
eftir annaš eins og hann vęri sjokkerašur. "Hvernig gat žaš
gerst, aš litla eyjan okkar ętti eftir aš hafa svo afgerandi įhrif
į sögu svo stórkostlegar žjóšar?" Hann sagšist mundu gera
allt sem vęri naušsynlegt, til žess aš 29. nóvember yrši
vendipunktur ķ žvķ sem hann kallaši "andlegri sögu
mannkynsins."
Fįeinum klukkustundum
sķšar hófst fundur allsherjaržingsins, ķ andrśmslofti mikillar
eftirvęntingar.
Milljónir ķbśa New York,
žeir sem ašstęšur höfšu til, höfšu stillt śtvörp sķn į
śtvarpsstöšvar, sem śtvörpušu frį fundinum ķ heild sinni.
Byggingin sem Sameinušu žjóširnar voru ķ, var full af spenntum
mannfjölda. Žarna voru fulltrśar, fréttamenn, ljósmyndarar,
starfsmenn frį Gyšingastofnuninni (Jewish Agency), starfsmen
Sameinušu žjóšanna, fulltrśar žrżstihópa af öllum geršum og
rįšamenn frį gyšingasamtökum żmissa landa. Fulltrśar Araba og
almennir borgarar, voru įkafir aš vera vitni aš žvķ sem dagblöšin
sögšu aš yrši ęsispennandi dagur. Hinn stóri fundarsalur
allsherjaržingsins, var fullur svo aš śt śr flóši. Žśsundir af
fólki höfšu rašaš sér upp fyrir utan, og neitušu aš yfirgefa
svęšiš jafnvel žótt žvķ vęri sagt, aš žaš vęru engin sęti
laus. Žegar ég kom aš byggingunni, heyrši ég margt af žvķ sem
gerst hafši į sķšustu stundu. Carlos Romulo hershöfšingi, sem
hafši talaš svo fjįlglega gegn skiptingu ķ Palestķnunefndinni,
hafši yfirgefiš New York og žaš voru góšar lķkur į žvķ aš
sendinefnd Filippseyja mundi greiša "jį" atkvęši. Vegna
byltingar ķ Thailandi, žurfti thailenski prinsinn Wan aš nafni, aš
yfirgefa landiš. Hann hafši greitt atkvęši gegn skiptingu ķ
Palestķnunefndinni, en nś var umboš hans dregiš ķ efa. Prinsinn
hafši yfirgefiš landiš hljóšlega, meš žeirri afsökun aš hann
ętti bókaš far meš faržegaskipinu Queen Mary og ef hann yrši
įfram, žį kęmist hann ekki heim. Amerķskir olķujöfrar og ašilar
sem žeir höfšu rįšiš til aš beita žrżstingi, geršu
örvęntingarfullar tilraunir til žess aš vinna fleiri atkvęši gegn
skiptingu. Žaš voru samt sem įšur, vķsbendingar um aš Lķberķa og
Haiti hefšu lįtiš undan sameiginlegum žrżstingi frį ķsraelsku
sendinefndinni og Hvķtahśsinu og mundu nś hugsanlega styšja
skiptingu.
Žingfundurinn hófst og Dr.
Oswaldo Aranha frį Brasilķu, sat viš hįboršiš įsamt Trygve Lie.
Thor Thors flutti skżrslu sķna. Ég hlustaši į hana og mér létti.
Hann sagši aš žaš vęri alls engin įstęša fyrir
allsherjaržingiš aš hlišra sér hjį skyldum sķnum. Meirihluti
nefndarinnar hefši greitt žvķ atkvęši aš stofna rķki Gyšinga og
Araba. Žingiš mundi bregšast hlutverki sķnu, ef žaš tęki ekki
afstöšu.
Fulltrśi Lķbanons, Camille
Chamoun gerši örvęntingarfulla lokatilraun til aš fresta
atkvęšagreišslunni, meš žvķ aš bera fram mįlamišlun sem var
full af hęttum. Hershel Johnson frį Bandarķkjunum og Andrei Gromyko
frį Sovétrķkjunum afhjśpušu, aš žessi tillaga var ašeins
kęnskubragš. Aranha gaf fundinum įkefšartilfinningu, meš žvķ aš
halda žvķ til streitu aš įrķšandi vęri aš ljśka
atkvęšagreišslunni fyrir kvöldiš.
Aš lokum kom hiš
dramatķska augnablik. Žaš varš žögn og fulltrśi hvers lands
svaraši meš jįi eša neii, eša hjįsetu. Frakkland hafši įšur,
nįš aš fresta atkvęšagreišslunni um 24 klukkutķma, ķ žeirri
von, aš hęgt vęri aš nį mįlamišlun į sķšustu stundu. Nś,
žegar nafn žess var kallaš upp, kom skżrt "oui" (jį)
atkvęši.
Nś truflašist
atkvęšagreišslan, af fagnašarlįtum. Žegar nafn sķšasta landsins,
hafši veriš kallaš, barši Aranha forseti ķ boršiš meš
fundarhamrinum og tilkynnti: "Žrjįtķu og žrķr meš, žrettįn
į móti, tķu sitja hjį og ein fjarvera. Ég lżsi žvķ yfir aš
tillagan hefur veriš samžykkt meš tilskyldum meirihluta, tveimur
žrišju." Žaš var greinilegt aš atkvęši Frakklands hafši
brotiš ķsinn.
Heimild: Personal Witness, Abba
Eban, Jonathan Cape, London 1993 (Bls.
121-123)
|