Frįsögn Abba Eban af atburšum į žingi
Sameinušu žjóšanna ķ nóvember 1947
(Śr bókinni Personal Witness)

Žegar allsherjaržingiš kom saman 27. nóvember voru menn yfirspenntir. Žaš var ęrin įstęša til aš ętla">

 


 

 


                

Frįsögn Abba Eban af atburšum į žingi
Sameinušu žjóšanna ķ nóvember 1947
(Śr bókinni Personal Witness)

Žegar allsherjaržingiš kom saman 27. nóvember voru menn yfirspenntir. Žaš var ęrin įstęša til aš ętla, aš ef atkvęšagreišslan fęri fram žann dag, žį myndi ekki nįst meirihluti meš 2/3 hlutum eins og naušsynlegt var. Daginn įšur virtust lķkurnar vera okkur ķ hag, en nįkvęmlega į žvķ augnabliki hafši franski fulltrśinn, Alexandre Parodi, óskaš eftir fundarhléi. Žaš leit allt śt fyrir aš viš hefšum oršiš fyrir įfalli. Eina von okkar, var aš fresta mįlinu og į mešan mundum viš reyna aš styrkja okkar rašir. Ég snéri mér til nokkurra af fulltrśunum frį Latnesku-Amerķku og lét ķ ljósi žį von, aš žeir mundu halda langar mįlžófsręšur. Ég bar žessa ósk, sérstaklega fram viš Rodriguez Fabregat prófessor, sem var įkafur fylgismašur Sķonista og mešlimur ķ Palestķnunefndinni. Ég sagši viš hann: "Prófessor, helduršu aš žś gętir haldiš mįlžófsręšu į morgun, ķ svona klukkutķma?" Hann svaraši: "Fyrir mér, žį er klukkutķma löng ręša ekki mįlžóf, heldur stutt athugasemd."

Žegar ręšumenn og įheyrendur žeirra voru oršnir uppgefnir, jók forseti allsherjaržingsins, Aranha ambassador frį Brasilķu į vonir okkar. Hann sagši upp śr žurru, aš morgundagurinn vęri bandarķskur frķdagur, žakkargjöršardagurinn. Hann spurši, hvort žaš vęri virkilega sęmandi, aš lįta bandarķska starfslišiš vinna, žegar viš gętum aušveldlega komiš aftur saman hinn 29. nóvember til aš greiša atkvęši. Įšur en nokkur nįši aš hreyfa mótmęlum, hafši hann frestaš allsherjaržinginu. Aranha var fljótasti mašur meš fundarhamar, sem ég hef nokkurn tķma séš.

Žegar sendinefnd okkar kom saman aš morgni hins 29. nóvember, žį vissum viš aš žaš sem fram fęri žennan dag, mundi hafa śrslitaįhrif. Nś var ekki möguleiki į frekari seinkun. Viš vęntum žess, en gįtum samt ekki trśaš žvķ fyllilega, aš hinar miklu fortölur af okkar hįlfu og af hįlfu Hvķtahśssins, hefšu fęrt okkur horfur į meirihluta. Žaš var samt ein hętta enn, vegna fundarskapa. Kjörin hafši veriš žriggja manna framsögunefnd, til žess aš kynna skżrslu Palestķnunefndarinnar fyrir allsherjaržinginu. Hér var sś hętta į feršum, aš žeir mundu skżra allsherjaržinginu frį žvķ, aš enn vęri möguleiki į "lausn sem fęli ķ sér sęttir" milli Araba og Gyšinga. Žetta mundi aš sjįlfsögšu ašeins vera tęki til aš leiša afvega, žį sem voru hlynntir skiptingu landsins. Formašur framsögunefndarinnar var Thor Tors ambassador Ķslands, en Ķsland var minnsta rķkiš ķ Sameinušu žjóšunum, meš 175 žśsund ķbśa į žeim tķma. Žennan dag, žį fór ég fyrr į fętur en venjulega og lagši leiš mķna į hótel nišri ķ mišborginni til aš hitta Thor Thors. Markmiš mitt, var aš fį hann til aš skżra allsherjaržinginu frį žvķ, aš ekkert gęti unnist meš žvķ aš fresta mįlinu. Aš žaš vęru engar lķkur į samkomulagi milli Araba og Gyšinga og allsherjaržingiš yrši žvķ aš taka įkvöršun.

Žetta var sérkennilegt stefnumót. Žegar ég kom inn ķ ķbśš ķslenska sendiherrans, sagši ég: "Gangur sögunnar er įkaflega sérkennilegur. Hér er žitt land, Ķsland, minnsta žjóšin ķ hinu alžjóšlega samfélagi, fęr um aš hafa śrslitaįhrif į žaš, hvort Gyšingažjóšin fęr sjįlfstęši eša ekki. Meš minnstu mistökum ķ ręšu žinni eša riti, žį gętir žś śtskśfaš Gyšingažjóšinni og bundiš enda į, hugsanlega um alla framtķš aš kęrustu vonir hennar og draumar yršu aš veruleika."

Thor Thors, lķkt og megniš af samlöndum hans, var afar trśašur mašur. Hann endurtók hvaš eftir annaš eins og hann vęri sjokkerašur. "Hvernig gat žaš gerst, aš litla eyjan okkar ętti eftir aš hafa svo afgerandi įhrif į sögu svo stórkostlegar žjóšar?" Hann sagšist mundu gera allt sem vęri naušsynlegt, til žess aš 29. nóvember yrši vendipunktur ķ žvķ sem hann kallaši "andlegri sögu mannkynsins."

Fįeinum klukkustundum sķšar hófst fundur allsherjaržingsins, ķ andrśmslofti mikillar eftirvęntingar.

Milljónir ķbśa New York, žeir sem ašstęšur höfšu til, höfšu stillt śtvörp sķn į śtvarpsstöšvar, sem śtvörpušu frį fundinum ķ heild sinni. Byggingin sem Sameinušu žjóširnar voru ķ, var full af spenntum mannfjölda. Žarna voru fulltrśar, fréttamenn, ljósmyndarar, starfsmenn frį Gyšingastofnuninni (Jewish Agency), starfsmen Sameinušu žjóšanna, fulltrśar žrżstihópa af öllum geršum og rįšamenn frį gyšingasamtökum żmissa landa. Fulltrśar Araba og almennir borgarar, voru įkafir aš vera vitni aš žvķ sem dagblöšin sögšu aš yrši ęsispennandi dagur. Hinn stóri fundarsalur allsherjaržingsins, var fullur svo aš śt śr flóši. Žśsundir af fólki höfšu rašaš sér upp fyrir utan, og neitušu aš yfirgefa svęšiš jafnvel žótt žvķ vęri sagt, aš žaš vęru engin sęti laus. Žegar ég kom aš byggingunni, heyrši ég margt af žvķ sem gerst hafši į sķšustu stundu. Carlos Romulo hershöfšingi, sem hafši talaš svo fjįlglega gegn skiptingu ķ Palestķnunefndinni, hafši yfirgefiš New York og žaš voru góšar lķkur į žvķ aš sendinefnd Filippseyja mundi greiša "jį" atkvęši. Vegna byltingar ķ Thailandi, žurfti thailenski prinsinn Wan aš nafni, aš yfirgefa landiš. Hann hafši greitt atkvęši gegn skiptingu ķ Palestķnunefndinni, en nś var umboš hans dregiš ķ efa. Prinsinn hafši yfirgefiš landiš hljóšlega, meš žeirri afsökun aš hann ętti bókaš far meš faržegaskipinu Queen Mary og ef hann yrši įfram, žį kęmist hann ekki heim. Amerķskir olķujöfrar og ašilar sem žeir höfšu rįšiš til aš beita žrżstingi, geršu örvęntingarfullar tilraunir til žess aš vinna fleiri atkvęši gegn skiptingu. Žaš voru samt sem įšur, vķsbendingar um aš Lķberķa og Haiti hefšu lįtiš undan sameiginlegum žrżstingi frį ķsraelsku sendinefndinni og Hvķtahśsinu og mundu nś hugsanlega styšja skiptingu.

Žingfundurinn hófst og Dr. Oswaldo Aranha frį Brasilķu, sat viš hįboršiš įsamt Trygve Lie. Thor Thors flutti skżrslu sķna. Ég hlustaši į hana og mér létti. Hann sagši aš žaš vęri alls engin įstęša fyrir allsherjaržingiš aš hlišra sér hjį skyldum sķnum. Meirihluti nefndarinnar hefši greitt žvķ atkvęši aš stofna rķki Gyšinga og Araba. Žingiš mundi bregšast hlutverki sķnu, ef žaš tęki ekki afstöšu.

Fulltrśi Lķbanons, Camille Chamoun gerši örvęntingarfulla lokatilraun til aš fresta atkvęšagreišslunni, meš žvķ aš bera fram mįlamišlun sem var full af hęttum. Hershel Johnson frį Bandarķkjunum og Andrei Gromyko frį Sovétrķkjunum afhjśpušu, aš žessi tillaga var ašeins kęnskubragš. Aranha gaf fundinum įkefšartilfinningu, meš žvķ aš halda žvķ til streitu aš įrķšandi vęri aš ljśka atkvęšagreišslunni fyrir kvöldiš.

Aš lokum kom hiš dramatķska augnablik. Žaš varš žögn og fulltrśi hvers lands svaraši meš jįi eša neii, eša hjįsetu. Frakkland hafši įšur, nįš aš fresta atkvęšagreišslunni um 24 klukkutķma, ķ žeirri von, aš hęgt vęri aš nį mįlamišlun į sķšustu stundu. Nś, žegar nafn žess var kallaš upp, kom skżrt "oui" (jį) atkvęši.

Nś truflašist atkvęšagreišslan, af fagnašarlįtum. Žegar nafn sķšasta landsins, hafši veriš kallaš, barši Aranha forseti ķ boršiš meš fundarhamrinum og tilkynnti: "Žrjįtķu og žrķr meš, žrettįn į móti, tķu sitja hjį og ein fjarvera. Ég lżsi žvķ yfir aš tillagan hefur veriš samžykkt meš tilskyldum meirihluta, tveimur žrišju." Žaš var greinilegt aš atkvęši Frakklands hafši brotiš ķsinn.

       Heimild: Personal Witness, Abba Eban, Jonathan Cape, London 1993 (Bls. 121-123)